Uşaqların edamını dayandırın!

Uşaqların edamını dayandırın!


Keçən aylar baş verən hüquq pozuntluları İranın ədliyyə sisteminin mahiyyətini bir az da aydınlaşdırdı. Dünən BMT öz bəyanatında İran rejimindən yaşı 18-dən aşağı olan şəxslərin edamına son qoymağı tələb etdi.

2004-cü ildən indiyədək əldə etdiyimiz məlumata əsasən, İranda 17 yeniyetmə qanunsuz olaraq edam edilib. Onların bəzisinin cəmi 15 yaşı varmış. 1975-ci ildə qəbul olunan beynəlxalq konvensiyanın 5-ci bəndinin 6-ci maddəsinə görə, yaşı 18-dən az olanları edam etmək qadağandır. Bu konvensiyaya İran da qoşulub. Orta Asiya Uşaq Hüquqları araşdırıcısı Klarisa Ben Kamyunun dediklərinə görə, İran dünyada uşaq edamı kimi biabırçılıqda birinci yeri tutur. Bu duruma tezliklə son qoymaq gərəkdir.
Rejim bu il də iki yeniyetməni - Seyid Məhəmmədrza Musəvi (16 yaşında) və Səid Qənbərzehi (17 yaşında) edam etdi. Hətta S.Qənbərzehin tutulmasından edamına qədər iki-üç həftə fasilə olub. 17 yaşlı bir gənc 2-3 həftənin içində özünü necə müdafiə edə bilərdi? Tehran ədliyyə rəisi Əlirza Avayi dəfələrlə deyib ki, İranda yeniyetmələr edam olunmur. Bundan başqa, Ana Qanunun 33-cü maddəsinə əsasən, yeniyetmələrin cəzası bir az yüngül kəsilməlidir. Qanunun 3 və 31-ci maddəsi tələb ki, yeniyetmələrə əbədi həbs və edam əvəzinə 2-8 il həbs cəzası verilsin. K. Kamyu əlavə edib: “İrana bu qeyri-insani cəzanı dayandırmaq üçün fürsət verilib”. Bunu da mən, yəni O.Təbrizli əlavə edim ki, dünyada yalnız İran, Çin, Sudan və Pakistan yeniyetmələri edam edir. 2005-ci ildə Sudanda 2, Çin və Pakistanda 1 yeniyetmə edam olunub. İranda isə 2004-cü ildə ən azı 3, 2005-ci ldə 8, bu il isə indiyədək 4 yeniyetmə edam olunub.
Aldığımız xəbərlərə görə, ən azı 43 nəfər yeniyetmə edama məhkum olunub, öz edamlarını gözləyirlər. Eşitdiyimə görə 17 yaşlı Rza Əlinejad adlı oğlan və eyni yaşda olan Nazənin xanım da bunların içindədir. Biz dəfələrlə bu iki gəncin bəraət qazanmasına cəhd göstərmişik - xüsusilə Nazənin xanımın. Onun əhvalatı belə olub. Demək, Nazənin gecə vaxtı şəhər kənarında «bəsicçi» adlanan könüllü orqan işçiləri tərəfindən zorlanır. Özünü müdafiə edən Nazənin biçaqla bəsicçilərin birisinə xəsarət yetirib. Yaralı xəstəxanaya aparılıb, ancaq orada keçinib. Özünü müdafiə edən Nazənin isə ədalətsiz ədliyyə tərəfindən edama məhkum olunub - ölümünü gözləyir. Bu, dəhşətin son dərəcəsidir. Axı necə ola bilər?! Nazənin öz namusunu qoruduğu üçün 17 yaşı tamam olmamış edama məhkum edilib. Budurmu ədalət, budurmu demokratiya, budurmu azadlıq? Heç islam respublikasında da belə vəhşət olarmı?!
Mən bu günlər İranla bağlı verilən bir çamadan bəyanatın hamısını diqqətlə oxuyuram. Qəribə burasıdır ki, bu bəyanat müxtəlif mövzularda, çeşidli məsələlərlə əlaqədar verilib. Yəni həmin məqalədə toxunduğum mövzuda yalnız bir bəyanat görmüşəm. Bax gör, bu rejimin kölgəsində... bağışla, qaranlığında daha nə cinayətlər baş verir?!
Bir rejim 15 yaşında uşağı dara çəkməklə hansı bir siyasəti həyata keçirir? Yaxud nəyin peşindədir? - TERROR. Bu kəlmənin geniş mənası var. Terror, yəni QORXUTMAQ. İran rejimi milləti çox pis bir durumda qorxudur, susdurur və hər gün yeni-yeni qətllər törədir